WIBOR (skr. od Warsaw Interbank Offered Rate) to wskaźnik referencyjny, który banki stosują w umowach kredytowych i pożyczkowych, wpływając w ten sposób na wysokość oprocentowania tych produktów. Z definicji, WIBOR wskazuje procentową wartość, po jakiej banki są skłonne udzielać sobie wzajemnych pożyczek. Wartość tego wskaźnika, obok marży kredytowej, stanowi istotny koszt kredytu, co sprawia, że jest to temat szczególnego zainteresowania kredytobiorców, którzy mogą mieć wątpliwości co do jego zgodności z prawem.
Oprocentowanie kredytu, którego podstawą jest wskaźnik WIBOR, stanowi główny koszt kredytowy. Od oprocentowania zależą odsetki, które kredytobiorca zobowiązany jest zapłacić. W efekcie, wysokość oprocentowania wpływa na ogólną kwotę odsetek, jakie kredytobiorca zapłaci przez cały okres kredytowania, oraz na wysokość rat kredytowych. Im wyższe oprocentowanie, tym wyższe koszty, które ponosi kredytobiorca. Oprocentowanie ma również wpływ na zdolność kredytową – zasada jest taka, że im niższe oprocentowanie, tym wyższa zdolność kredytowa.
WIBOR jest obecnie uznawany za jeden z kluczowych wskaźników według unijnego rozporządzenia BMR z dnia 8 czerwca 2016 roku, dotyczącego indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych oraz umowach finansowych. Rozporządzenie to klasyfikuje wskaźniki referencyjne na: (i) kluczowe, (ii) istotne oraz (iii) pozaistotne, w zależności od wartości transakcji dokonywanych na ich podstawie. Oznaczenie WIBOR jako wskaźnika kluczowego oznacza, że jest on wykorzystywany w transakcjach o wartości co najmniej 500 miliardów EUR. Jednakże, fakt ten nie daje automatycznej pewności co do jego zgodności z prawem ani prawidłowości jego ustalania. Rozporządzenie BMR nie posługuje się terminem „WIBOR”, co oznacza, że sama klasyfikacja wskaźnika jako „kluczowego” nie daje gwarancji, że jego metodologia jest zgodna z przepisami prawa.
W praktyce, WIBOR jest wskaźnikiem, który ma ogromne znaczenie dla sektora bankowego i całej gospodarki. Jednak nie oznacza to, że jego stosowanie nie podlega weryfikacji prawnej. W polskim oraz unijnym prawie nie ma zasady, zgodnie z którą powszechność danego wskaźnika automatycznie oznacza jego zgodność z prawem. Wręcz przeciwnie, im bardziej powszechne jest dane zjawisko, tym większa potrzeba jego prawnej analizy i weryfikacji. Z tego względu, wzrost kosztów kredytowych (wynikających ze wzrostu WIBOR) budzi pytania kredytobiorców dotyczące metodologii ustalania tego wskaźnika.
Zjawisko to może prowadzić do rosnącej liczby głosów krytycznych pod adresem WIBOR, zwłaszcza w obliczu narastających zarzutów co do jego ustalania. Zaskakujące jest, że przedstawiciele sektora bankowego coraz bardziej stanowczo bronią tego wskaźnika, mimo że niektóre z ich argumentów nie zawsze są zgodne z rzeczywistością. Ważnym elementem tej sytuacji jest także fakt, że w przestrzeni publicznej rośnie nacisk na zapewnienie kredytobiorcom odpowiedniej ochrony prawnej, w zgodzie z przepisami unijnymi. Każdy dzień, miesiąc, czy rok tej dyskusji przybliża konsumentów do zwiększenia poziomu ochrony, co stanowi zjawisko pozytywne i potrzebne.
Jak ostatecznie potoczy się sprawa związana z ważnością WIBOR? Czas pokaże. Jednakże, nie można wykluczyć, że kredytobiorcy będą podejmować próby zakwestionowania ważności zawartych umów kredytowych
