W dniu 23 lipca 2024 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XVIII Wydział Cywilny (w sprawie o sygn. akt XVIII C 1233/23) wydał postanowienie, na mocy którego skierował do TSUE 7 pytań prejudycjalnych dotyczących tzw. Sankcji Kredytu Darmowego.
Treść zadanych pytań wskazuje, iż w sprawie, która jest przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu będą kwestie związane m. in. ustaleniem czy:
- kredytodawca jako strona umowy o kredyt konsumencki ma prawo pobierania odsetek od kredytowanej prowizji;
- jeśli tak, to na ile szczegółowo winno to zostać ujawnione w umowie oraz dokumentach towarzyszących;
- na ile szczegółowo pożyczkodawca musi realizować obowiązki informacyjne w zakresie uprawnienia konsumenta do przedterminowej spłaty kredytu oraz odstąpienia od Umowy;
- to czy zgodna z zasadą skuteczności, równoważności i proporcjonalności jest interpretacja polskiego przepisu implementującego art. 23 Dyrektywy 2008/48/WE, zgodnie z którą prawo do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa z upływem roku od daty wypłaty kredytu przez pożyczkodawcę czy od daty spłaty kredytu przez pożyczkobiorcę;
- to czy każde naruszenie obowiązków informacyjnych przewidzianych w Dyrektywie 2008/48/WE omawiane w tym pytaniu skutkować powinno zastosowaniem przewidzianej przez ustawodawcę polskiego sankcji kredytu darmowego.
Skonstruowanie pytań w powyższy sposób pozwala na przyjęcie założenia, iż Sąd rozpoznający sprawę zauważa, iż przy redagowaniu umów o kredyt konsumencki częstą praktyką banków jest takie formułowanie jej zapisów, iż w efekcie dochodzi do ustalenia należnych bankowi odsetek kapitałowych od kwoty, która jest w rzeczywistości wyższa niż ta, która została faktycznie udostępniona kredytobiorcy. Dzieje się tak albowiem do kwoty realnie wypłaconej kwoty kredytu, jako podstawę naliczenia odsetek, dodaje się tzw. pozaodsetkowe koszty kredytu. W efekcie może okazać się, iż kredytobiorca zobowiązany jest do zwrotu bankowi kwoty nawet o 15%-25% wyższej, niż ta która powinna zostać zwrócona, gdyby bank prawidłowo naliczał odsetki.
Wskazania wymaga, iż o ile w treści umowy kredytu, bądź towarzyszącej jej procedurze zawierania umowy zazwyczaj pojawia się informacja dotycząca tego, iż prowizja z tytułu udzielenia kredytu stanowi jego skredytowany koszt, to jednocześnie kwota udzielonego kredytu jak i prowizja są ujmowane jako jedna kwota w treści umowy kredytu – co utrudnia kredytobiorcy dokonanie rozróżnienia od której z w/w. kwot i w jakiej wysokości bank będzie finalnie pobierał odsetki.
Udzielenie przez TSUE odpowiedzi na zadane przez Sąd pytania może mieć istotne znaczenie dla kwestii zastosowania sankcji dla banku w postaci braku obowiązku zwrotu przez kredytobiorcę jakichkolwiek kosztów związanych z kredytem. Jeżeli TSUE uzna, iż naliczenie przez bank odsetek od jakiejkolwiek innej kwoty niż kwota realnie wypłaconego kapitału kredytu oraz zaniechanie realizacji obowiązków informacyjnych w powyższym zakresie, stanowi naruszenie przepisów Dyrektywy 2008/48/WE (dotyczącej kredytu konsumenckiego) może to oznaczać, iż każde takie naruszenie stanowić będzie podstawę do skorzystania przez kredytobiorcę z Sankcji Kredytu Darmowego.
Powyższe jest o tyle istotne, że wspomniana Sankcja Kredytu Darmowego stanowi mechanizm ochronny dla konsumentów, którzy zmagają się z nieuczciwymi praktykami kredytodawców. Dzięki powyższej regulacji możliwe jest znaczne obniżenie kosztów kredytu, co może okazać się kluczowe dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Aby jednak skorzystać z tej regulacji, konieczne jest spełnienie określonych warunków i złożenie odpowiedniego oświadczenia w terminie. Warto również pamiętać o możliwości skonsultowania się z prawnikiem, który pomoże w ocenie umowy kredytowej i wskaże, czy istnieją podstawy do ubiegania się o SKD. W ten sposób konsumenci mogą skutecznie bronić swoich praw i uniknąć nieuczciwych kosztów narzuconych przez instytucje finansowe.
